Botontkalking, zoals osteoporose ook wel wordt genoemd, wordt geassocieerd met ouderdom en er wordt vaak gedacht dat het een typische vrouwenkwaal is. Dit zijn fabels. Osteoporose kan zowel op jongere als oudere leeftijd voorkomen en zowel bij mannen als vrouwen. Van de circa 1 miljoen mensen met osteoporose is ongeveer 30% man. Het komt dus weliswaar vaker voor bij vrouwen, maar uit onderzoek van het RIVM zijn mannen met een inhaalslag bezig. Maar wat is osteoporose en wat is de oorzaak van deze aandoening? En hoe weet je of je osteoporose hebt, waar herken je het aan? En nog belangrijker: wat kun je er tegen doen?
Wat is osteoporose?
Osteoporose betekent letterlijk poreus bot. We spreken ook wel over botontkalking. Bij deze chronische aandoening neemt de botdichtheid af en worden je botten zwakker. Ook verandert de structuur van het bot. Door deze combinatie, zwakkere botten én de veranderde botstructuur, ontstaan er sneller botbreuken. Botbreuken zijn dan ook meestal het eerste signaal om jouw botstructuur te laten onderzoeken.
Wat is de oorzaak van osteoporose?
We onderscheiden primaire en secundaire osteoporose. Bij primaire osteoporose is er geen aanwijsbare oorzaak. Bij secundaire osteoporose ligt de oorzaak bijvoorbeeld bij een bepaalde ziekte. Of het ligt aan het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals corticosteroïden en bepaalde anti-epileptica (middelen tegen epilepsie).
Vrouwen lopen meer kans om osteoporose te krijgen. Dat heeft te maken met de overgang. Tijdens de overgang gaat de afname van de botsterkte onder invloed van hormonale veranderingen opeens veel sneller dan bij mannen. Daarnaast zijn er nog een aantal factoren bekend die de kans op osteoporose vergroten.
- Te weinig lichaamsbeweging. Bewegen stimuleert de aanmaak van botweefsel.
- Te laag lichaamsgewicht of BMI
- Tekort aan calcium. Calcium is een hoofdbestanddeel van botten. In zuivelproducten zit veel calcium.
- Tekort aan vitamine D. Vitamine D is nodig om calcium uit uw bloed op te nemen en in de botten te bouwen. Daglicht zorgt ervoor dat jouw lichaam vitamine D aan gaat maken.
- Roken en overmatig alcohol drinken.
- Bepaalde geneesmiddelen. Van corticosteroïden (dit zijn sterke ontstekingsremmers, zoals prednison) en schildklierhormoon is bekend dat zij de balans tussen botaanmaak en botafbraak verstoren.
- Bepaalde aandoeningen. Van verschillende maag-, darm- en schildklieraandoeningen is bekend dat ze de kans op botontkalking verhogen. Ook wanneer je op jongere leeftijd een eetstoornis hebt gehad, kun je op latere leeftijd botontkalking krijgen omdat door de ondervoeding jouw botten een tijdje niet zijn opgebouwd.
Wat zijn de symptomen van osteoporose?
Een botbreuk is meestal het eerste signaal. Het kan ook een wervelinzakking zijn. Dit gaat vaak gepaard met rugpijn, maar die pijn kan ook weer verdwijnen. Als de pijn weg is, maar je bent korter geworden, dan is het zaak om je te laten onderzoeken op osteoporose. Botten kunnen soms zelfs spontaan breken. Sommige patiënten krijgen een gebroken rib gewoon door te hoesten. Een lichte val kan al leiden tot een heup- of polsfractuur. Een andere aanwijzing voor osteoporose is een bochel. Als er daarna constant pijn is in de rug en lage rug, kan dat ook een teken zijn van osteoporose.
Hoe kun je osteoporose voorkomen
Het goede nieuws is dat er preventieve maatregelen zijn om osteoporose op latere leeftijd te voorkomen. Het gaat daarbij om voldoende calciuminname, 1.000 milligram per dag. Calcium zit onder andere in zuivelproducten en vis. Ons lichaam heeft ook vitamine D nodig om het calcium in de botten te krijgen. Het lichaam maakt deze vitamine zelf aan als er zonlicht op de huid valt. We kunnen vitamine D ook als tabletten innemen. En lichaamsbeweging is belangrijk. Matige spiertraining is heel goed voor ons skelet.
Waar moet je op letten als je osteoporose hebt?
Botbreuken zijn meestal het gevolg van een val. Dus het is zaak dat je de kans op vallen zo klein mogelijk maakt. We geven een paar tips:
- Verbeter je stabiliteit. De fysiotherapeut of oefentherapeut kan jou daarbij helpen
- Maak je huis veiliger. Ban de losliggende vloerkleedjes uit je woon- en slaapkamer en zorg voor goede verlichting. Ruim alle dingen op waar je over zou kunnen struikelen.
- Pas op met medicijngebruik. Gebruik geen medicijnen die je versuffen.
- Maak eventueel gebruik van loophulpmiddelen, zoals een wandelstok of rollator
- Zorg voor goede schoenen
- Let op jouw houding; een slechte houding vergroot de kans op vallen
- Let op alcoholgebruik; met een of twee glaasjes kan je stabiliteit en balans al verminderen.
Wat kan fysiotherapie betekenen?
De fysiotherapeut kan je uitgebreid informeren en adviseren omtrent leefstijl, veilig bewegen, risico’s in de thuissituatie en het leren omgaan met pijn. Je gaat samen met de fysiotherapeut kijken hoe je jouw klachten die samenhangen met osteoporose kunt verminderen. Je kunt onder begeleiding werken aan het verhogen van jouw stabiliteit. Ook kun je door middel van oefenprogramma’s werken aan jouw botdichtheid en jouw spierkracht versterken.
Heb je last van osteoporose en wil je werken aan valpreventie en/of jouw stabiliteit. Dan kunnen onze fysiotherapeuten Eline, Sandra en Peter van Breda West PMC jou helpen. Neem dan contact met ons op via de website, (076) 522 53 78 of contact@bredawest.nl.
